मधेस प्रदेशमा अहिलेसम्म ११ प्रतिशत मात्र रोपाइँ, मलखादको चरम अभाव

देशभर राष्ट्रिय धान दिवस मनाइरहँदा मधेस प्रदेशमा अहिलेसम्म धान रोपाइँ हुने कुल जमिनमध्ये ११ प्रतिशतमा मात्र रोपाइँ भएको छ । सबैभन्दा बढी पर्सामा २० प्रतिशत र सबैभन्दा कम धनुषामा ४ प्रतिशत क्षेत्रफलमा रोपाइँ भएको छ ।

मधेस प्रदेशमा यसवर्ष अहिलेसम्म ४३ हजार ८ सय हेक्टर क्षेत्रफलमा रोपाइँ सकिएको मन्त्रालयका बाली विकास अधिकृत मनिष कुमार पालले जनाएका छन् । पर्सामा ५४ हजार ७३२ हेक्टर क्षेत्रफल खेतीयोग्य जग्गामध्ये ४७ हजार १३० हेक्टर क्षेत्रफलमा धान रोपाइँ हुने गरेको छ । पर्सामा अहिलेसम्म ९ हजार ४२६ हेक्टर (२० प्रतिशत) क्षेत्रफलमा रोपाई सम्पन्न भएको उनले बताए ।

त्यस्तै सप्तरीमा कुल ८१ हजार ६६८ हेक्टर खेतीयोग्य जग्गामध्ये ६८ हजार हेक्टर क्षेत्रफलमा धान रोपाइँ हुने गरेको छ । तर सप्तरीमा यसवर्ष १० हजार २ सय हेक्टर (१५ प्रतिशत) क्षेत्रफलमा रोपाइँ भएको छ ।

सिरहामा कुल ७३ हजार ९१४ हेक्टर खेतीयोग्य जग्गामध्ये ५४ हजार हेक्टरमा धान रोपाइँ हुने गरे पनि यसवर्ष हालसम्म ७ हजार ५६० हेक्टर (१४ प्रतिशत) रोपाइँ भएको उनले बताए ।

त्यस्तै महोत्तरी जिल्लामा ६७ हजार ३५२ हेक्टर क्षेत्रफल खेतीयोग्य जग्गामध्ये ४६ हजार ५ सय हेक्टरमा धान खेती हुन्छ । त्यसमध्ये अहिलेसम्म ४ हजार ६५० हेक्टर (१० प्रतिशत) क्षेत्रफलमा मात्र रोपाई भएको जनाइएको छ ।

त्यसैगरी बारामा ६२ हजार ८२३ हेक्टर क्षेत्रफल खेतीयोग्य जग्गा रहेकोमा ४६ हजार २० हेक्टरमा धान खेती हुँदै आएको छ । अहिलेसम्म बारामा ४ हजार ६०२ हेक्टर (१० प्रतिशत) क्षेत्रफलमा मात्र रोपाइँ सम्पन्न भएको मन्त्रालयको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

त्यस्तै रौतहटको ५३ हजार ५२० हेक्टर क्षेत्रफल खेतीयोग्य जग्गा रहेकोमा ३८ हजार १ सय हेक्टरमा धान खेती हुन्छ । त्यसमध्ये अहिलेसम्म रौतहटमा २ हजार ६६७ हेक्टर (७ प्रतिशत) क्षेत्रफलमा रोपाइँ भएको छ ।

सर्लाहीको ८४ हजार ६७८ हेक्टर क्षेत्रफल खेतीयोग्य जग्गामध्ये ४६ हजार ७ सय हेक्टरमा धान रोपाइँ हुन्छ । त्यसमध्ये अहिलेसम्म २ हजार ३३५ हेक्टर (५ प्रतिशत) क्षेत्रफलमा रोपाइँ सम्पन्न भएको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

यस प्रदेशमा यसवर्ष सबैभन्दा कम धनुषा जिल्लामा रोपाई भएको उनले बताए । धनुषामा ७६ हजार ५३१ हेक्टर क्षेत्रफलको खेतीयोग्य जग्गामध्ये ५९ हजार हेक्टरमा धान रोपाइँ हुनुपर्नेमा अहिलेसम्म २ हजार ३६० हेक्टर अर्थात् ४ प्रतिशत क्षेत्रफलमा मात्रै रोपाइँ भएको बाली विकास अधिकृत पालले बताए ।

मलखाद आपूर्तिको ७० प्रतिशत जिम्मा कृषि सामग्री कम्पनीको र ३० प्रतिशत साल्ट ट्रेडिङको छ । तर पनि किसानले सहज रुपमा मलखाद नपाउँदा यस वर्ष पनि धान उत्पादन ह्रास आउने चिन्ताले किसान पिरोलिन थालेका छन् ।

मुलुकको कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा धानको उल्लेखनीय भूमिका छ । सबैभन्दा बढी धान उत्पादन मधेस प्रदेशमा हुँदै आएको छ । नेपालमा हुुने कुल धान उत्पादनको २० देखि २५ प्रतिशत उत्पादन यस प्रदेशमा हुँदै आएको भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

मधेश प्रदेशका कुन जिल्लामा कति प्रतिशत रोपाई अहिले सम्म भएको छ –
पर्सा -२० प्रतिशत
बारा – १०
रौतहट – ७
सर्लाही – ५
महोत्तरी – १०
धनुुषा – ४
सिरहा – १४
सप्तरी -१५